نظام بازنشستگی سوئد، گزارش دوم

کمک هزینه ی مسکن و دریافت حقوق بازنشستگی درخارج ازکشور، موضوع این گزارش دررابطه با بازنشستگی درسوئداست. 
یکی از شنوندگان برنامه، خانم ایران درهفته گذشته و پیش ازپخش نخستین قسمت این گزارش، پرسشی را در تلفن پیامگیر پژواک مطرح کرده بودند درمورد این که فردی مانند ایشان که شصت و سه ساله هستند و ده سال در سوئد زندگی کرده، اما کارنکرده و تنها تحصیل کرده است درچه زمانی می تواند بازنشسته شود و حقوق بازنشستگی اش چه مقدارخواهدبود. همچنین پرسیده بودند که چگونه می توان درخواست بازنشستگی کرد. این پرسش را بایکی از کارکنان اداره بیمه Försäkringskassan درمیان گذاشتیم. او پاسخ داد که افرادی که درسوئد کارنکرده اند و درآمد نداشته اند، به جای حقوق بازنشستگی عمومی، حقوق بازنشستگی تضمینی یا حمایتی دریافت می کنند و برای دریافت این بازنشستگی نیز حتما باید ۶۵ ساله شده باشند.  ازاین دو نوع بازنشستگی، نمی توان زودتر از ۶۵ سالگی استفاده کرد. حقوق بازنشستگی تضمینی و حمایتی نیز براساس حقوق پایه Basbelopp  برای هرسال تعیین می شود. تقاضای بازنشستگی نیزازطریق اداره بیمه و پرکردن برگه های مخصوص انجام می شود که درسایت اداره بیمه نیز وجوددارد.
درگزارش پیشین شنیدید که برای تسهیل زندگی افرادی که از درآمد و حقوقی برابر با حداقل استاندارد زندگی در سوئد برخوردارنیستند، حقوق بازنشستگی تضمینی  Garantipension و یا حقوق حمایت از سالمندان  Äldreförsörjningsstöd  درنظرگرفته شده است.
  این حقوق ها همچنان که گفته شد براساس مبلغ پایه Basbelopp  برای هرسال محاسبه و تعیین می شوند.
 این حقوق ها به گفته ی آتوسا انوری زاده از کارکنان اداره مرکزی بیمه در استکهلم ازآنجا که برای تامین زندگی افراد در داخل سوئد است، قابل انتقال به کشوری خارج از اتحادیه اروپا نیست.
حقوق بازنشستگی تضمینی، حقوق حمایت از سالمندان و کمک هزینه ی مسکن ازجمله موارد مربوط به بازنشستگی ست که به گفته ی Stefan Bellward یکی دیگرازکارکنان اداره ی مرکزی بیمه در استکهلم نمی توان از سوئد به کشوری دیگرمنتقل کرد. او می گوید که برخی مقررات برای انتقال این بازنشستگی ها در درون اتحادیه ی اروپا وجوددارد، اما انتقال آنها مثلا به ایران ممکن نیست. اما انتقال حقوق بازنشستگی که ازدرآمد شخص تامین می شود، به هرنقطه ای ازجهان ممکن است. به این منظور، فرد بازنشسته ای که برای نمونه می خواهد در ایران زندگی کند و حقوق بازنشستگی خود را درآنجا دریافت کند، باید نشانی کامل خود را دراختیار اداره بیمه قراردهد. برای دریافت حقوق بازنشستگی درخارج کشور، شخص باید سالانه برگه ای را که Levnadsbetyg نام دارد و نشان دهنده ی درقیدحیات بودن اوست دراختیاراداره ی بیمه قراردهد.
    دراین مورد استفان بلورد می گوید که اداره بیمه سالانه این برگه را برای بازنشستگان ساکن کشورهای دیگرارسال می کند و آنها باید این برگه را به تایید پلیس یا مقامات مسئول درآن کشور برسانند.
ازجمله موارد دیگر دررابطه با بازنشستگی که تنها در سوئد می توان از آن استفاده کرد و امکان انتقال آن به کشوری دیگر بجربا استثناهایی در داخل اتحادیه اروپا وجود ندارد، کمک هزینه ی مسکن بازنشستگان Bostadstilläg است. این کمک هزینه به کسانی تعلق می گیرد که سن آنها ۶۵ سال تمام است و حقوق بازنشستگی سنی یا تضمینی و یا حمایتی دریافت می کنند و حقوق بازنشستگی آنها درمقایسه با حداقل استاندارد زندگی در سوئد، کافی نیست و برای پرداخت اجاره ی مسکن خود نیاز به کمک مالی دارند.
    به گفته ی Ola Granesby از کارکنان اداره ی مرکزی بیمه دراستکهلم کسانی که حقوق بازنشستگی یا مزایای ازکارافتادگی از کشور دیگری در اتحادیه اروپا دریافت می کنند یا از حقوق بازنشستگی بیوه änkepension  برخوردارند نیز می توانند کمک هزینه ی مسکن دریافت کنند. تعیین میزان کمک هزینه ی مسکن به گفته ی اولا گرانس بی بستگی به مخارج محل سکونت، مبلغ اجاره، درآمد شخص و نیز تعداد ساکنان آن خانه دارد.
مخارج محل سکونت که پایه ی تعیین میزان کمک هزینه ی مسکن قرارمی گیرد، شامل اجاره بها و هزینه ی گرمایش خانه است. مواردی نیز هست که باعث کاهش این مخارج می شوند مانند زندگی در خانه ی اجاره ای مبله، داشتن همخانه، زندگی یک خویشاوند نزدیک درآن خانه، دریافت کمک هزینه مسکن برای خانواده های دارای فرزند و دایرکردن شرکت یا کسب و کار درخانه. حداکثرمیزان کمک هزینه ی مسکن بازنشستگی که به فرد بازنشسته تعلق می گیرد ۵ هزارکرون  است که ۹۳ درصد آن به او پرداخت می شود. موارد دیگری که می توانند بر میزان کمک هزینه ی مسکن بازنشستگی تاثیربگذارند ازاین قرارند: تمام درآمدهای شخص مانند حقوق بازنشستگی سنی و پس انداز بازنشستگی، درآمد از خارج کشور، موجودی در بانک و سود حاصل از سهام. این که شخص تنها زندگی می کند یا ازدواج کرده یا همزی دارد نیزبر میزان این کمک تاثیرمی گذارند. برای تعیین میزان کمک هزینه ی مسکن تمام دارایی ها و نیز بدهی های شخص محاسبه می شوند. آن میزان دارایی که ازاین محاسبه معاف است، ۲۰۰ هزار کرون برای زوج و صدهزار کرون برای مجرد است.
باتوجه به این گفته ها تعیین کننده ی میزان کمک هزینه ی مسکن، دارایی و ثروت فرد بازنشسته است. آنچه که ثروت محسوب می شود ازجمله خانه یا آپارتمان تعاونی Bostadsrätt که خود شخص در آنها زندگی نمی کند، داشتن سهام و اوراق بهادار، موجودی بانکی، طلب نقدی، پول نقد بیش از ۲۵ هزارکرون و داشتن قایق، اتومبیل و یا دیگر وسایل نقلیه هستند. خانه یا آپارتمان تعاونی که خود شخص بطور دائم در آن زندگی می کند، دارایی و ثروت محسوب نمی شوند.

محمدعقیلی
mohamed.aghili@sr.se